H Μάχη της Κερπινής
Στις 5/12/1943 το 68 Σώμα Στρατού της
Βέρμαχτ με έδρα την Αθήνα (διοικητής Φέλμι) εξαπέλυσε την Επιχείρηση Καλάβρυτα (Unternehmen Kalawrita) με σκοπό, την τρομοκρατία του πληθυσμού (εκτελέσεις αμάχων,
λεηλασίες), την πυρπόληση των οικιών για να σταματήσει η τροφοδότηση των
ανταρτών αλλά και να μην υπάρχουν διαθέσιμα καταλύματα εν΄
όψει του επερχόμενου χειμώνα και τελικά την «εκκαθάριση» από αντάρτικες ομάδες
του ορεινού όγκου του Χελμού, όπου κτυπούσε η καρδιά της Αντίστασης.
Η διαταγή για την επιχείρηση είχε υπογραφεί στις 25/11/1943
(διαταγή Ν2/1296 – 25/11/43
ή 3Α/1296/43 25/11/1943
gel
ή Div.st.qu.25-11-1943 IA/Αριθ.
Επιχείρησης 1296/43)
από το διοικητή της 117 Μεραρχίας Ορεινών καταδρομών υποστράτηγο Καρλ Φον Λε Σουιρ
(Karl Von Le Suire).
Τα γερμανικά στρατεύματα ξεκίνησαν από
έξι διαφορετικά σημεία:
Τρίπολη (Ίλαρχος,
Γκνας, Gnass), Αργος, Κόρινθο Αίγιο, Πάτρα (Γιούλιους - Ιούλιους Βόλφινγκερ – Wolfinger) και Πύργο και έφθασαν σε διαφορετικό βάθος το
καθένα.
Στις 15/10/1943 ο λόχος 5-749 της 117 Μεραρχίας Ορεινών καταδρομών με επικεφαλή
τον αυστριακό λοχαγό Σόμπερ
(γιός πρώην δημάρχου της Βιέννης) και 105 άνδρες ανέλαβε μια αναγνωριστική επιχείρηση
στην περιοχή και την επιχείρηση για απαγωγή του Γέρο Μίχου
τον οποίο είχαν προσπαθήσει να παγιδεύσουν και άλλη φορά. Όμως η γερμανίδα Γκρέτα που είχε παντρευτεί Αιγιώτη και κρατούσε επαφή με
τις ΕΑΜικές οργανώσεις ειδοποίησε το Γέρο Μίχου (Δημήτρης
Μίχου,
Σμήναρχος, ηγέτης του ΕΛΑΣ Β. Πελοποννήσου). Από το πρωί της 16/10/1943 όταν
έγινε αντιληπτή η κίνηση των γερμανών κινητοποιείται το εφεδρικό ΕΛΑΣ των
χωριών και συγκεντρώνονται οι διάφορες ομάδες του Β Τάγματος Αιγιαλείας -
Καλαβρύτων του ΕΛΑΣ. Διοικητής ήταν ο Σφακιανός,
καπετάνιος ο Δήμος και πολιτικός ο Γιάννης Κατσικόπουλος.
Οι γερμανοί καθηλώθηκαν στο Μύλο του Γουλά. Ο
γερμανικός λόχος είχε παγιδευτεί. Στις 17/10/2005 οι γερμανοί είχαν φτάσει στα
Πέντε Δένδρα με οδηγούς «Έλληνες» συνεργάτες τους. Οι δυνάμεις των ανταρτών
κύκλωσαν τους Γερμανούς στα υψώματα μεταξύ Ρωγών και Κερπινής.
Η επιχείρηση κράτησε ως αργά το απόγευμα, πιάστηκαν 63 αιχμάλωτοι ανάμεσα σε
αυτούς και ο Σόμπερ (αμφισβητείται, έχει γραφεί ότι
αυτοκτόνησε με χειροβομβίδα) και 3 βαριά τραυματισμένοι (εκτελέστηκαν αργότερα,
άγνωστο από ποιούς), 10 διέφυγαν και υπόλοιποι σκοτώθηκαν. Οι αιχμάλωτοι
οδηγήθηκαν στα Καλάβρυτα
Στο τμήμα του Αιγίου επικεφαλής ήταν ο ταγματάρχης Regiment Hans Ebersberger -
Χανς
Εμπερσμπεργκερ
που έφθασε στην πόλη των Καλαβρύτων στις 9/12/1943. Κάτοικοι της περιοχής
θορυβημένοι από τις καταστροφές των γερμανών σχημάτισαν επιτροπή υποδοχής που
διαβεβαίωσε του Γερμανούς γα τη νομιμοφροσύνη τους.
Η
Πορεία των αιχμαλώτων
Μετά τη μάχη της Κερπινής οι αιχμάλωτοι μεταφέρονται
στα Καλάβρυτα.
Σημειώνεται ότι οι αντάρτες δεν κρατούσαν αιχμαλώτους αλλά και δεν ήθελαν να
τους σκοτώσουν. Δεν υπήρχαν στρατόπεδα αιχμαλώτων. Παρ΄
όλα αυτά κρατούν ένα σύνολο 81 (88 ή 92) αιχμαλώτων (αμφισβητείται) μαζί με
άλλους που είχαν συλληφθεί, προκειμένου να διαπραγματευτούν την απελευθέρωση
δύο στελεχών του ΚΚΕ στην Πάτρα (Γαμβέτα και Παπαδόπουλο) (αμφισβητείται).
Οι γερμανοί δεν θέτουν θέμα αιχμαλώτων. Δεν ενδιαφέρονται για τους αιχμαλώτους
τους. Τους θεωρούσαν χαμένους. Διαπραγματεύονται μόνο και μόνο γαι να κερδίσουν χρόνο με σκοπό τον εντοπισμό του Αρχηγείου
των ανταρτών.
Θέμα αιχμαλώτων θέτει ο Μητροπολίτης Καλαβρύτων και Αιγιαλείας Θεόκλητος
πιστεύοντας λανθασμένα ότι θα κατευνάσει την αγριότητα των γερμανών η ότι θα
μπορούσε να αποτρέψει το τι θα ακολουθούσε. Η συζήτηση για τους αιχμαλώτους
σταμάτησε 29/11/1943 (βομβαρδισμός Βυσωκάς –
Σκεπαστού). Μέχρι την ημέρα αυτή όλα είχαν αποφασιστεί.
Σκοπός των ανταρτών είναι να βρεθούν μαζί με τους αιχμαλώτους έξω από τον κλοιό
που είχε δημιουργήσει ο γερμανικός στρατός. Αναπάντητο παραμένει το ερώτημα
γιατί κρατούσαν τους αιχμαλώτους.
Στις 4/12/1943 βρίσκονταν στα Μαζέικα (Κλειτορία) όπου είχαν παραμένει 55 ημέρες και όπου κινούντο
ελεύθερα. Στο διάστημα αυτό δεν υπήρχε κανένα ενδιαφέρον για την απελευθερωσή τους απο τους
γερμανούς.
Εχει γραφεί ότι τήν ίδια
μέρα ο Δημήτρης Μίχου υπέγραψε διαταγή της Μεραρχίας
μαζί με τον Αλέξανδρο (Κασσάνδρα) και τον Αχιλλέα (Πολύδωρο Δανιηλίδη) γιά να επιλεγούν οι Ναζί απο τους
αιχμαλώτους, να τους αποσύρουν από τους άλλους και να τους εκτελέσουν. Η
διαταγή έφτασε στην Κλειτορία την ίδια μερα το βράδυ αλλά δεν δόθηκε στο Σωτήρη Θεοδωρακόπουλο
(Φρούραρχος της περιοχής - Λοχαγός).
Στις 5/12/1943 κινούνται προς τα Τριπόταμα.
Εκτός από έναν με όνομα Ροζέ Βάλτερ (ή Βαλτέρ) που
παρέμεινε στα Μαζέικα (Κλειτορία)
γιατί ήταν άρρωστος. Όταν τελευταία επέστρεψε στα Μαζέικα
ισχυρίστηκε ψέματα ότι ήταν διασωθείς από την εκτέλεση των αιχμαλώτων. Ο δρόμος
όμως ήταν κλειστός από το τμήμα του γερμανικού στρατού που ανέβαινε από τον
Πύργο. Την ίδια μέρα κινούνται προς το χωριό Πλανητέρου
όπου εντοπίζονται από ανιχνευτικά γερμανικά αεροπλάνα. Κρύβονται στον πυκνό πλατανεώνα της περιοχής. Την επομένη οι αιχμάλωτοι
μεταφέρονται στο χωριό Μάζι (6/12/1943) . Στο Μάζι στη Βίλα Μπράουν
είχε εγκατασταθεί η αγγλική αποστολή. Οι Στίβενς και Άντριου της αγγλικής αποστολής ανέκριναν τους αιχμαλώτους.
Το βράδυ στις 7
– 8/12 /1943 οι γερμανοί υπό τον Γκνας (Gnass)
και «Έλληνες» οδηγούς κινούνται προς του Μάζι, γιατί
μαθαίνουν ότι προς τα εκεί κινούνται οι αιχμάλωτοι, όπου φθάνουν χαράματα.
Είναι οι πρώτη φορά που οι γερμανοί εμδιαφέρονται για
τους αιχμαλώτους τους.
Οι αντάρτες , παρά το ότι καθυστερούν να εντοπίσουν τους γερμανούς, ξυπνούν
γρήγορα τους αιχμαλώτους και κινούνται προς το δάσος. Δραπετεύουν δύο γερμανοί.
Ο ένας (Γιόχαν Ντόνερ) θα συναντήσει το τμήμα του Γκνάς
που επιστρέφει στα Μαζέικα (Κλειτορία)
και ο άλλος (Ουίλμερ)
κινείται προς τα Σουδενά (Α.Κ. Λουσοί). Εντοπίζεται
και εκτελείται από την Αγγλική Αποστολή.
Ο Ντόνερ διαβεβαιώνει τον Γκνας
ότι οι αιχμάλωτοι ζουν.
Στις
8/12/1943 ή (9/12/1843)
οι αιχμάλωτοι εκτελούνται στη θέση «Μαγέρου» του
Χελμού (Γερμανογκρέμι). Eχει γραφεί επίσης ότι οι αιχμάλωτοι εκτελέστηκαν τη
νύχτα 13 προς 14 Δεκέμβρη δηλ.
μετά τη σφαγή των Καλαβρύτων (αμφισβητείται). Διασώζονται δύο (αμφισβητείται).
Οι φονευθέντες γερμανοί εντοπίζονται από τον Γκνας
και τους "Ελληνες" συνοδούς στις 12/12/1943 η 13/12/1943. Οι εξαγριωμένοι γερμανοί εκτελούν 12 άτομα. Δεν
εκτελούν τον Καρκούλια ο οποίος είχε εξαναγκάσει 2 η
3 εκ των 12 να είναι οδηγοί για την ανεύρεση των αιχμαλώτων.
Από την εκτέλεση διασώζεται ο Δημήτρης Κίτσος και ο
Βασίλης Ορφανός που είχε διαφύγει καθ οδόν.
Η εκτέλεση έγινε με εντολή της Αγγλικής
Αποστολής η γιατί οι αντάρτες είχαν την αίσθηση ότι ήταν εγκλωβισμένοι και
κινδυνεύουν η κατ΄ άλλους η απόφαση πάρθηκε απο ανθρώπους που ήλεγχαν το ΕΑΜ στην Πάτρα.
Στις 9/12/1943 ο Γκνάς κινείται προς το
χωριό Τριπόταμα με σκοπό να αποκλείσει τη διαφυγή της
Ταξιαρχίας του ΕΛΑΣ. Δεν δείχνει να ενδιαφέρεται για την τύχη των αιχμαλώτων.
Τα πτώματα εντοπίζονται στις 16/12/1943,
μεταφέρονται στην Τρίπολη, όπου ενταφιάζονται στις 20/12/1943.
Οι γερμανοί αγνοούν την εκτέλεση των γερμανών αιχμαλώτων μέχρι το μεσημέρι της
13/12/1943 που έγινε η σφαγή των Καλαβρύτων.
Το
έγκλημα των Καλαβρύτων
Η εγκληματική δράση των γερμανών άρχισε στις 5/12/1943. Αποκορύφωμα η σφαγή του
αντρικού πληθυσμού των Καλαβρύτων στις 13/12/1943, ημέρα Δευτέρα και η
πυρπόληση της Πόλης. Tον
τόπο εκτέλεσης τον είχαν επιλέξει οι γερμανοί από την προηγούμενη ημέρα
(ΚΑΛΑΒΡΥΤΑ: "Η αποφράδα ημερα", ΓΕΩΡΓΙΟΥ
ΑΛΕΞ. ΜΠΙΡΜΠΑ, ΣΕΛ 46 - ΕΠΤΑΛΟΦΟΣ ) Το εκτελεστικό απόσπασμα αποτελούν 35
γερμανοί στρατιώτες και η διαταγή δίνεται από το σφαγέα γερμανό λοχία Τένερ.
Ο αριθμός των εκτελεσθέντων ξεπερνά τους 650 (ο ακριβής αριθμός αμφισβητείται).
Διασώζονται 15 που «θάφτηκαν» κάτω από τα σώματα των εκτελεσθέντων. Σήμερα δεν
ζει κανένας. Διασώθηκαν επίσης όσοι έφυγαν όταν έφθασαν οι γερμανοί στα
Καλάβρυτα καθώς και όσοι δραπέτευσαν κατά την περίοδο παραμονής των γερμανών
στην Πόλη.
Τα γυναικόπαιδα και οι ηλικιωμένοι κλείστηκαν στο κτίριο του σχολείου και
κατάφεραν να απεγκλωβιστούν όταν οι φλόγες έζωσαν το σχολείο.
Την τύχη των Καλαβρύτων είχαν τα Μαζέικα (Κλειτορία) με 10 νεκρούς (πυρπόληση 14/12/1943), Αγια Λαύρα με 7 νεκρούς (14/12/1943), Ζαχλωρού
12, Σκεπαστό 16 (29/11/1943), Βρώσταινα 7, Ζαχλωρίτικα 14, Κερπινή 43
(8/12/1943), Ρωγοί 63 (8/12/1943), Ροδοδάφνη 3, Μαμουσιά 5, Βλασία 9, Ρωγοί 7, Βραχνί 8, Πλανητέρου 6, Ακράτα 14, Μέγα
Σπήλαιο 21.
Η θυσία των Καλαβρύτων αναδείχθηκε σε παγκόσμιο σύμβολο ελευθερίας και ειρήνης.
Αποτελεί σύμβολο για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Συμπερασματικά
- Η εκτέλεση των γερμανών αιχμαλώτων δεν αποτελεί αιτία της σφαγής των
Καλαβρύτων. Δεν ήταν επιχείρηση αντιποίνων αλλά μια προσχεδιασμένη επιχείρηση.
-Οι συμμετέχοντες στην Εθνική Αντίσταση δεν έχουν καμιά εθύνη
γαιτί: " Mόνο
ως ελεύθερο ον ο άνθρωπος ευθύνεται γαι τις πράξεις
του και τα εγκλήματά του".
- Δεν είναι αλήθεια η ύπαρξη αυστριακού στρατιώτη που απελευθέρωσε τα
γυναικόπαιδα που είχαν κλειστεί στο Δημοτικό Σχολείο.
- Η Αγγλική Αποστολή (συνταγματάρχης Στήβενς και
ταγματάρχης Αντονυ Αντριους),
«Ελληνες» συνεργάτες των γερμανών, Διοίκηση
(«Πρωθυπουργός» Ράλλης) και τάγματα ασφαλείας συνδέονται με το έγκλημα των
Καλαβρύτων και την εκτέλεση των γερμανών αιχμαλώτων.
- Είναι τουλάχιστον απαράδεκτο να αμαυρώνεται το Επος
της Εθνικής Αντίστασης με επιχειρήματα που αποενοχοποιούν
τους κατακτητές.
Πηγή: olonos.blogspot.com